Hıdırellez Nedir? Hıdırellez Yoğurdu Nasıl Yapılır?

Hıdırellez; Orta Asya, Orta Doğu ve Anadolu’da kutlanan ve yaz mevsiminin başlangıcını temsil eden gündür. Bayram şeklinde kutlanılan hıdırellez miladi takvime göre 6 mayıs gününe denk gelir. Hıdırellezin kökeni hakkında çeşitli tartışmalar olsa da Türk kültürünün etkisi büyüktür.

Baharın gelişi yada yazın başlangıcı olarak yorumlanmaktadır. Bu inanca göre, dünyada zor durumda kalan insanlara yardım ettiğine inanılan Hızır ile denizlerin hakimi olduğuna inanılan İlyas’ın buluştuğu gün olarak kabul edilir. 6 Mayıs’da başlayıp 4 kasım’a kadar süren Hızır Günleri yaz mevsimini temsil eder. 8 Kasım ile 5 mayıs arası ise kış mevsimi olarak kabul edilir. 4 Kasım ile 8 kasım arasındaki boşluğun ne olduğu sorusu da güzel bir soru olmakla beraber sebebini bilemiyorum.

Kuranda Hıdırellez

Kur’an’da Kehf Suresi’nde (60-82) Musa ve bir gencin kıssası anlatılmaktadır. Kehf Suresi’de dahil olmak üzere hiçbir yerde Hızır ismi geçmemektedir ancak çeşitli hadislerde bu şekilde anılmaktadır.Olayın yaşandığı yer için “iki denizin birleştiği yer” denilmektedir. Uzun bir yolculuk yapan Musa ile yanındaki gencin beraberlerinde, yemek için getirdikleri balığın kaçması ile başlayan olay sonrasında, 65. ayette “Derken kullarımızdan bir kul buldular ki, biz ona katımızdan bir rahmet vermiş, kendisine tarafımızdan bir ilim öğretmiştik.” denilerek gönderme yapılan Hızır’dan söz edilir.

Hıdırellez Akşamı Ne Yapılır? Nasıl Kutlanır?

5 Mayıs’ı 6 Mayıs’a bağlayan gece kutlanan hıdırellez akşamı şunlar yapılır. ( kültüre göre değişimler olabilir ama genelde yapılanlar şu şekildedir)

Hıdırellez akşamı ikindiden sonra başlamış kabul edilir. Akşam vakti geldiğinde, dileğinizi bir kağıda yazarsınız yada çizersiniz. Bu kağıdı bir gül ağacının dibine gömebilirsiniz yada gül ağacının dalına bağlayabilirsiniz. Ayrıca gül ağacının dibine para gömenler de olabiliyor. Sabah olduğunda gidip kağıdınızı geri alıp denize atarsınız. Gül ağacınının dibine gömülen parayı da geri alırsınız. Bu parayı cüzdanınızda taşırsınız ve 1 yıl boyunca harcamazsınız. Bunun amacı ise paranızın bereketlenmesini sağlamaktır.

Yukarıdaki ritüelin dışında da yapılanlar var tabi. Hıdırellez gecesi Hızır’ın size bereket vermesi için yiyecek kaplarınızın, erzaklarınızın, para kesnizin ağzı açık bırakılır. Böylece bereketli olması sağlanmış olur.

Hıdırellez ile özleşmiş en önemli geleneklerden biri de ateşten atlamaktır. Üstünden atlanabilecek büyüklükte bir ateş yakılır. Bu ateşin üzerinden dilek tutarak atlanılır. Dileğinizin tutması, sağlıklı olmak, iyi bir enerji almak ve kötü enerjilerden arınmak, günahlardan arınmak gibi anlamları içinde barındırır.

Hıdırellez Günü Yapılmaması Gerekenler

Hıdırellez günü yani 5 Mayıs’ı 6 Mayıs’a bağlayan gece ve 6 Mayıs günü olarak kabul edersek, o gün içerisinde yapılmaması gerekenler vardır. Örneğin; evlenme çağına gelmiş kızlara bulaşık yıkatılmaz, çiçek ve yapraklar koparılmaz, ev temizliği gibi çamaşır yıkama gibi eylemler o gün gerçekleştirilmez.

Hıdırellez Yoğurdu Nedir? Nasıl Yapılır?

6 Mayıs günü yani Hıdırellez günü sabahında yaprakların üzerinde yer alan çiğ damlalarının alınması ve bu damlar kullanılarak yoğurt elde edilmesi durumudur. Hıdırellez yoğurdu yada çiğ yoğurdu olarak adlandırılır. Nazardan korunması amacıyla üzerine Çörek Otu ekilir.

Sabahın erken saatlerinde çiğ damlaları toplanıp bir tabağa konur. 1 Kilo süte 3 yemek kaşığı çiğ suyu eklenerek bu yoğurt elde edilir. Çiğ’de yer alan bakteriler sütün mayalanmasını ve yoğurda dönmesini sağlar. Her mevsim yada gün için geçerli olmaz, sadece Hıdırellez günü yada o günü devamında gelen 3 gün içinde geçerli olmaktadır. Bu yoğurt’dan elde edilen ekmek mayası 1 yıl boyunca kullanılabilir yani 1 sene sonraki hıdırellez gününe kadar kullanılabilir.

Türk kültürüne ait bir mayalama tekniğidir ve orta asyadan anadoluya taşınmıştır. Günümüzde yörük kültüründe hala kullanılmaktadır.

Hıdırellezin dini yönünden çok geleneksel yönü ağır basar. Geleneklerin devam ettirilmesi ve Türk kültüründeki yeri açısından önemli bir gündür. Dünyada farklı adlarla kutlanan bu günün amacı baharı-yazı müjdelemek ve bereket dolu günler dilemektir.